به گزارش تحریریه، در حالی که بسیاری از مقامات و فعالان سیاسی در داخل کشورمان موضوع ضمانت آمریکا در برجام را کم اهمیت جلوه می دادند اما به تازگی جدل توییتری «تد کروز» سناتور جمهوریخواه و «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان بر سر مذاکرات هسته‌ای از اهمیت تضمین در برجام پرده برداشته است.

جریان از این قرار بود که ابتدا این سناتور جمهوری‌خواه از ایالت تگزاس روز یکشنبه نهم آبان در واکنش به خبری در خصوص رویکرد «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا در قبال توافق هسته‌ای ایران نوشته بود که بایدن اختیار قانونی درباره دادن تضمین به ایران برای خارج نشدن ایالات متحده از توافق هسته‌ای در آینده ندارد، مگر این که چنین توافقی به تایید سنا برسد و به معاهده تبدیل شود. وی تصریح کرده بود، جو بایدن می‌داند چنین اتفاقی نخواهد افتاد و صد در صد هر رئیس جمهوری جمهوری‌خواه در آینده آن توافق را پاره خواهد کرد.

این سخنان پس از آن در توییتر منتشر شد که رییس جمهوری آمریکا در جریان سفر به رم برای شرکت در نشست سران «گروه ۲۰» تاکید کرد در صورت موفقیت مذاکرات مربوط به احیای برجام، تا زمانی که ایران به توافق هسته‌ای پایبند باشد، ایالات متحده از آن خارج نخواهد شد.

در واکنش به توییت کروز، خطیب زاده در توییتی روز دوشنبه دهم آبان نوشت که اظهارات این سناتور جمهوری‌خواه «اعتراف به یاغی بودن» آمریکا است و تاکید کرد آمریکا باید در مذاکرات هسته‌ای به ایران «تضمین‌های عینی» دهد که توافق را اجرا خواهد کرد.

روز سه‌شنبه یازدهم آبان، این سناتور جمهوری‌خواه به توییت خطیب‌زاده واکنش نشان داد و او را «سخنگوی رژیم تروریستی» خواند و گفت که رئیس جمهوری جمهوری‌خواه آمریکا در آینده از هرگونه توافق با ایران که به تایید کنگره نرسیده باشد، خارج خواهد شد.

اگر چه برخی معتقدند قانون اساسی آمریکا و ضرورت همراه ساختن دو سوم نمایندگان کنگره، دست رییس جمهوری این کشور را در اعطای تضمین بسته اما تهران بخاطر تجربه تلخ دوره ترامپ همواره بر مطالبه خود پافشاری می کند.

در روزهای آغاز آبان که «علی باقری کنی» مسوول تیم هسته ای کشورمان در سفر به بروکسل با «انریکه مورا» معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا دیدار و گفت وگو کرد، گفت که «تضمین برای عدم تکرار بدعهدی و رفتارهای غیرقانونی طرف های مقابل خواسته غیرقابل چشم پوشی جمهوری اسلامی ایران است.»

بنابراین، ضرورت اعطای تضمین، مطالبه ای نیست که جدیدا مطرح شده باشد و در جریان جدال توئیتری کروز و خطیب زاده اهمیت آن درک شود. چندی پیش روزنامه «نیویورک تایمز» به نقل از منابع آگاه گزارش کرد که ایران در مذاکرات وین خواستار تعهد کتبی آمریکا برای تضمین عدم خروج مجدد این کشور از برجام شده است. به گزارش این روزنامه آمریکایی، ایرانی ها خواستار تعهد کتبی مبنی بر این شده اند که هیچ دولت آینده ای در آمریکا نتواند همانند ترامپ از توافق هسته ای خارج شود.

پس از آن «وال استریت ژورنال» به این مساله ورود کرد و نوشت که ایران می‌خواهد تصمیم احتمالی آمریکا در آینده برای خروج دوباره از برجام، به موافقت سازمان ملل متحد مشروط شود.

در حالی طرف غربی تضمین کتبی آمریکا برای جلوگیری مجدد از پیمان شکنی را «تلاش تهران برای کسب امتیاز» ارزیابی می کند که از نگاه ناظران این مطالبه با توجه به فراز وفرودهای چند سال اخیر برجام منطقی به نظر می رسد و آمریکا نه تنها به برجام بلکه به ده ها سازمان و توافق بین المللی پشت کرده است. اگرچه دولت بایدن دستور بازگشت به برخی پیمان هایی را که ترامپ خارج شده بود، صادر کرد اما ایران و جهان بیش از پیش به تعهدگریزی آشکار آمریکایی ها پی برده است؛ موضوعی که امروزه به بی اعتمادی بیشتر ایران در مذاکرات احیای برجام دامن زده است.

روزنامه «وال استریت ژورنال» در گزارش خود به توجیه ارایه ندادن تضمین کتبی از سوی آمریکایی برآمده و نوشته است: برجام یک توافق است و یک پیمان به شمار نمی‌آید زیرا بایدن همچون اوباما هرگز نمی تواند موافقت دو سوم مجلس سنای آمریکا (با برجام) را داشته باشد. بنابراین برجام می‌تواند یک توافقنامه اجرایی باشد و هر رئیس جمهور دیگری در آینده، همانند ترامپ می‌تواند آن را کنار بگذارد.

حتی اگر با توجه به ترکیب مجلس سنا و کرسی های تاحدی مساوی بین سناتورهای دموکرات و جمهوری‌خواه، احتمال تایید این مصوبه دور از ذهن باشد اما این مشکل آمریکاست که به رغم مخالفت های جهانی به صورت یکجانبه برجام را ترک کرد و به بی اعتمادی افزون تر کشورمان دامن زد. بنابراین در این مقطع ضروری است که کاخ سفید به مطالبات تهران و نگرانی مقامات جمهوری اسلامی ایران نسبت به تکرار وقایع تلخ گذشته توجه جدی داشته باشد.

پایان/